powiat
Radni Sejmiku Województwa Małopolskiego podjęli uchwałę o przyznaniu pomocy finansowej w łącznej wys. 400 tys. zł dla samorządów w ramach konkursu pn. „Małopolska Pamięta – zachowanie miejsc pamięci narodowej i martyrologii”. Środki trafią m. in. do Wolbromia i Bukowna.
W oparciu o przyjęte zasady do konkursu złożonych zostało 76 wniosków. Ogólna kwota oczekiwanej dotacji z budżetu województwa małopolskiego wyniosła aż 1 411 112,41 zł – środków wystarczyło dla 40 beneficjentów.
Na liście zakwalifikowanych do dofinansowania wniosków złożonych do konkursu znalazła się Gmina Wolbrom, która otrzyma dotację na przeprowadzenie prac konserwatorskich znajdującej się na cmentarzu parafialnym w Wolbromiu mogiły rotmistrza wojska polskiego Michała Dziewanowskiego, który walczył w szeregach 1. Pułku Ułanów, nazwanych później Krechowieckimi. O dziejach tego pułku i jego związkach z Wolbromiem pisaliśmy całkiem niedawno (jeżeli ktoś nie czytał tego tekstu – serdecznie polecamy, można go znaleźć tutaj: https://przeglad.olkuski.pl/obwodnica-ulanw-krechowieckich).
Michał Dziewanowski urodził się 16 lipca 1893 r. w Jampolczyku (pow. Kamieniec Podolski). Rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Kijowskiej. W 1915 wstąpił do Szkoły Kawaleryjskiej w Jelizawietgradzie (obecnie Kirowgrad), którą opuścił w 1916 r., otrzymując przydział do Polskiego Dywizjonu Ułanów. W 1917 r. walczył wraz z 1 Pułkiem Ułanów pod Krechowcami, za co został odznaczony Krzyżem św. Jerzego. Wyróżnił się również, broniąc ze swoim szwadronem mieszkańców Stanisławowa przez grabieżami i gwałtami ze strony wycofujących się żołnierzy armii rosyjskiej. Porucznik Michał Dziewanowski brał udział w opanowaniu Mińska 19-21 lutego 1918 r. Po rozwiązaniu Korpusu Polskiego podjął próbę przedarcia się do Murmańska. Po drodze został aresztowany, zbiegł z więzienia i przedostał się do Warszawy. Po odzyskaniu niepodległości porucznik Dziewanowski objął dowództwo odtwarzanego w Radomsku I szwadronu 1 Pułku Ułanów Krechowieckich. W marcu 1919 r. Pułk został wysłany na front ukraiński. 9 marca 1919 r. porucznik Dziewanowski został ranny i odesłany do szpitala w Gródku Jagiellońskim, gdzie zmarł 12 marca 1919 r. Zwłoki przewieziono do Wolbromia i pochowano w kwietniu 1919 r. w rodzinnym grobie Nowakowskich. W 1922 r. trumnę ze szczątkami poległego złożono w osobnym grobie. Pośmiertnie Michał Dziewanowski został awansowany do stopnia rotmistrza i odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy.
16 lipca br. przypada 128. rocznica urodzin Dziewanowskiego, a 24 lipca mija 104. rocznica bitwy pod Krechowcami. Dotacja w kwocie 9 tys. zł, w ramach konkursu „Małopolska Pamięta” pięknie wpisze się w upamiętnienie tych rocznic i zostanie przeznaczona na przywrócenie pierwotnego wyglądu mocno zniszczonego nagrobka rtm. Michała Dziewanowskiego, którego jest nakryta granitową płytą z wyrytym krzyżem oraz napisem:
„MICHAŁ DZIEWANOWSKI
RTM. 1 PUŁKU UŁ. KRECH.
KAW. ORD. VIRT. MILITARI
✶1891 +1919
DULCE ET DECORUM EST PRO PATRIA MORI”
Na płycie nagrobnej z zacierającym się pod wpływem czasu i warunków atmosferycznych napisem, przed laty, dzięki prywatnej fundacji, umieszczona została dodatkowo metalowa tabliczka, na której wyryto: „MICHAŁ DZIEWANOWSKI/ ROTMISTRZ I PUŁKU UŁANÓW KRECHOWIECKICH/ Ur. 1891r – Zm. 1919 r./ Zginął w wieku 28 lat 15.03.1919 roku broniąc miejscowości Gródek/ Jagielloński, osłaniając Lwów./ Napis na płycie w języku łacińskim: DULCE ET DECORUM EST PRO PATRIA MOVI./ JAK SŁODKO I ZASZCZYTNIE JEST UMIERAĆ ZA OJCZYZNĘ!/ ODZNACZONY/ KRZYŻ VIRTUTI MILITARI/ KRZYŻ Św. JERZEGO/ (bitwa pod wsią Krechowce)”.
Kolejne 8 tys. zł trafi do Gminy Bukowno, która planuje odrestaurowanie stojącej przy ogrodzeniu dawnej szkoły górniczej Skałka kapliczki domkowej św. Teresy z 1919 r. Kapliczka jest murowana, otynkowana, pokryta dachówką, z zębatym zdobieniem od frontu, zwieńczona kulą. Widnieje w gminnym rejestrze zabytków, ale bardzo trudno dotrzeć do szerszych informacji o jej historii. Być może któryś z naszych czytelników wie coś więcej o tym obiekcie? Zachęcamy do podzielenia się tą wiedzą z innymi.
zdj. kapliczki: Agnieszka Zub, MOK Bukowno
